Dil ve edebiyat ürünleri, bireylerin, dil topluluklarının, tüm insanlığın kültürel deneyimlerini, türlü bilgileri, farklı yaşam tarzlarını içlerinde barındıran zengin kaynaklardır.
Diller, gelecek kuşaklara, insanlığın farklı dönemlerine ilişkin görüş, bilgi, gelenek ve tarihsel olaylarını aktarırlar. Dil, kültürel çeşitliliğin temel öğesidir.
Giderek az öğrenilen, konuşulmayan, üzerinde durulmayan dillerin, bu bakımdan kaybolmaya yüz tutmuş kültürel öğeler olduğunu unutmamalıyız. Sorumluluğumuz bu noktada başlamaktadır; dillere sahip çıkmak, korumak adına...
UNESCO’nun Kültürel Çeşitlilik Evrensel Bildirgesi’nde de belirtildiği üzere, kültür, toplumların maddi, manevi, zihinsel, edebi, sanatsal, duygusal, yaratıcı özellik ve eğilimlerinin, inanç sistemlerinin, kimlik arayışlarının, toplumsal uyum stratejilerinin, bilgi aktarım ve gelişimlerinin tümü olarak kabul edilmektedir.
1976-79 yılları arasında Uluslararası P.E.N. başkanlığını yapan Peru’lu yazar Mario Vargas Llosa, PEN’e bakış açısını şöyle dile getirmiştir: “Uluslararası P.E.N., farklı dilleri konuşan, farklı milliyetlere mensup ve farklı inançlara sahip yazarlar arasında sürekli bir köprü oluşturmayı bilen ender kurumlardan biridir.”
Uluslararası P.E.N.'in 1978 yılında kurulmuş olan “Çeviri ve Dil Hakları Komitesi”, dünya kültürleri arasında yitirilme tehlikesiyle karşı karşıya kalmış olan dilleri ayırım yapmaksızın savunmakta, onlara destek vermektedir.
PEN, sözkonusu dillerde yazılmış olan edebi eserlerin dünya dillerine çevrilmesini teşvik etmekte, dillerin haklarını korumakta, herkesin kendi dilini bireysel olarak ya da topluluğuyla paylaşarak kullanma hakkına sahip olduğunu vurgulamaktadır.
Çeviri ve Dil Hakları Komitesi'nin iki yönlü temel amacı vardır:
1) Dilleri korumak ve onlara destek vermek.
2)Çeviri projeleri hazırlamak. Komite bu amaçlar doğrultusunda çağdaş ve edebi metinlerin çok ya da az kullanılan tüm dillere çevrilmesine çaba göstermektedir. Komite, ülke ve ulusların edebiyatları arasında da köprüler oluşturmak ve barış düşüncesini geliştirerek yeryüzünde bunu pekiştirmek için üye PEN kuruluşlarını türlü edebiyat etkinliklerine özendirmektedir. Öte yandan, UNESCO'nun da Uluslararası P.E.N.'in bu etkinliklerine destek olduğu, arka çıktığı bilinen bir olgudur.
Bu nedenle çeviri, özellikle edebiyat çevirileri ve her türden yaratıcı ifadenin dile ilişkin temel bir araç olarak görülmesine olanak vermesi bakımından ele alınmalı, yaygınlaştırılmalıdır. Bu kapsamda çeviri tekniklerine ilişkin yol ve yöntemleri daha bilimsel olarak ele alınmalı, bunların önündeki soysal ve hukuksal engellerle diğer sorunlar da gözden geçirilmelidir.
CDHK Türkiye PEN Merkezi 2008
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder